A XORNADA É FESTIVA NO FOGAR DE BREOGÁN

 

GALICIA CELEBRA HOXE O

DIA DAS LETRAS GALEGAS

 

 

DEDICADO Ó DRAMATURGO COMPOSTELÁN ROBERTO VIDAL BOLAÑO, PIONEIRO DA DRAMATURXIA PROFESIONAL EN GALICIA

 

 

O DIA EMPEZOU A CELEBRARSE EN 1963 PARA CONMEMORAR O CENTENARIO DO LIBRO CANTARES GALLEGOS, DE ROSALIA DE CASTRO

 

         Dende o ano 1963, Galicia ven celebrando cada 17 de maio o Dia das Letras Galegas para honrar a cantos teñen destacado como creadores no eido da literatura no idioma propio do país. Foi unha idea do académico Francisco Fernández del Riego, que fixo súa a Real Academia Galega, responsable dende entón de elixir e promocionar cada ano a figura á que se lle adica a xornada, festiva en Galicia.

 

        Don Paco del Riego elixiu a data do 17 de maio porque foi este dia, no ano 1863, cando saiu do prelo, en Vigo, a primeira edición dos CANTARES GALLEGOS de Rosalia de Castro, obra fundamental das nosas letras, que marcaria o inicio do chamado Rexurdimento cultural galego.

Toda Galicia, tamén a exterior, agás casos moi contados, como o de Puerto Rico, tristemente, celebra con actos culturais de todo tipo o Dia das Letras Galegas, algo que serviu desde o seu comezo para acrecentar a conciencia do noso patrimonio cultural e para que tódolos galegos do mundo esteamos unidos pola nosa cultura.

 

 

Este ano, o Dia está dedicado ó dramaturgo Roberto Vidal Bolaño, natural de Santiago de Compostela, cidade onde o titular da Xunta de Galicia, Alberto Núñez Feijóo presidiu hoxe a sesión plenaria extraordinaria e pública da Real Academia Galega con motivo do Dia das Letras Galegas adicado ó actor, director e autor teatral.

 

Pola súa banda, o conselleiro de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria, Xesús Vázquez Abad, participou hoxe no acto co que o Concello de Santiago conmemorou o Día das Letras, coa descuberta dunha placa diante da casa familiar de Roberto Vidal Bolaño. Estivo acompañado polos secretarios xerais de Cultura e de Política Lingüística, Anxo Lorenzo e Valentín García.

 

 

IMAXES DO ACTO

 

http://www.xunta.es/notas-de-prensa/-/nova/4085/xesus-vazquez-abad-participa-acto-que-concello-santiago-conmemorou-dia-das-letras

 

 

ROBERTO VIDAL BOLAÑO
 

Roberto Vidal Bolaño naceu en Santiago de Compostela en 1950. Formou parte do denominado "Grupo Abrente" que, a partir da década dos 70, renovou e actualizou tanto a escrita como as representacións dramáticas galegas.
 

Iniciouse no mundo do teatro da man do grupo Antroido, co que representou as súas primeiras obras. Participou con este grupo nas Mostras de Teatro Abrente de Ribadavia (1973-1980), e nelas deuse a coñecer como dramaturgo e como escenógrafo.

 

Desde 1978 dedicouse profesionalmente ao teatro. Foi un dos primeiros directores en participar no teatro institucional pondo en escena, en colaboración co Centro Dramático Galego, en 1984, a súa obra “Agasallo de sombras”. Tamén se internou no terreo do audiovisual facendo guións para Televisión de Galicia e para Televisión Española, como Malos Tratos, Novo de Parmiude ou Morosos Varios. Llevou á pantalla relatos de Ánxel Fole (Cara de Lúa) ou de Eduardo Blanco Amor (O Noxo) e participou como actor en series televisivas, como Mareas Vivas.

 

No 2001 representou co Centro Dramático Galego Rosalía, de Ramón Otero Pedrayo. “Teatro de aquí” foi a súa derradeira compañía. Faleceu en Compostela no 2002.

 

O recoñecemento artístico de Roberto Vidal Bolaño non se produciu até os anos noventa, coa obtención de premios como o Rafael Dieste, o Álvaro Cunqueiro, o Xacobeo 92, o Eixo Atlántico, ou o María Casares..., converténdose nun dos referentes do teatro galego tanto na súa faceta de autor como de actor e director.

 

Influído especialmente por Valle Inclán, as súas obras recollen e mesturan as correntes estéticas do realismo, o simbolismo, o surrealismo e o expresionismo.

 

Representacións destacadas:

 

·         Laudamuco, Señor de Ningures (1976) 

·         Bailadela da morte ditosa (1980) 

·         A Casa dos Afogados (de Miguel Anxo Fernán-Vello) 

·         Rosalía (de Ramón Otero Pedrayo) (1985) 

·         Caprice des Dieux (1985) 

·         Anxeliños. Comedia Satánica (1996) 

·         La Lengua de las Mariposas (1999) 

·         Mar Revolto (2001) 

 

Obras escritas destacadas:

 

·         Laudamuco, Señor de Ningures (1976) 

·         Bailadela da morte ditosa (1980) 

·         Agasallo de Sombras (1992) 

·         Días sen Gloria (1992) 

·         Saxo Tenor (1993) 

·         As Actas Escuras (1994) 

·         Rastros (1998) 

·         O Día que os Chífanos Deixaron de Zoar 

 

Ensaio:

 

·         Perspectivas do Teatro Galego Actual (2002) 

 

Premios honoríficos:

 

·         Abrente (1976), con Laudamuco Señor de ningures. 

·         Abrente (1978), Mención Especial (Memorias de Mortos e Ausentes). 

·         Abrente (1980), con Bailadela da Morte Ditosa 

·         O Facho (1977). Mención honorífica con “Xaxara, Paniogas, Tarelo, o Rapaz e o Cachamon ou Trocar en Rato Pequeno o Meirande Xigantón". 

·         O Facho (1979), Mención honorífica con Ruada das Papas e do Unto. 

·         Medalla de ouro (Premio Ciudad de Valladolid) (1983-1984) por unha adaptación teatral de textos de Xosé Luís Méndez Ferrín. 

·         Premio Rafael Dieste 

·         Premio Álvaro Cunqueiro 

·         Premio Xacobeo (1992) 

·         Premio Eixo Atlántico 

·         Premios Max de Teatro (2001) (mellor texto teatral en galego) 

 

 

“O DIA” ATA HOXE

 

·                     1963 - Rosalía de Castro

·                     1964 - Alfonso Daniel Rodríguez Castelao

·                     1965 - Eduardo Pondal

·                     1966 - Francisco Añón

·                     1967 - Manuel Curros Enríquez

·                     1968 - Florentino López Cuevillas

·                     1969 - Antonio Noriega Varela

·                     1970 - Marcial Valladares Núñez

·                     1971 - Gonzalo López Abente

·                     1972 - Valentín Lamas Carvajal

·                     1973 - Manuel Lago González

·                     1974 - Xoán Vicente Viqueira Cortón

·                     1975 - Xoán Manuel Pintos Villar

 

 

·                     1976 - Ramón Cabanillas

·                     1977 - Antón Villar Ponte

·                     1978 - Antonio López Ferreiro

·                     1979 - Manuel Antonio

·                     1980 - Alfonso X el Sabio

·                     1981 - Vicente Risco

·                     1982 - Luis Amado Carballo

·                     1983 - Manuel Leiras Pulpeiro

·                     1984 - Armando Cotarelo Valledor

·                     1985 - Antón Losada Diéguez

·                     1986 - Aquilino Iglesia Alvariño

·                     1987 - Francisca Herrera Garrido

 

 

·                     1988 - Ramón Otero Pedrayo

·                     1989 - Celso Emilio Ferreiro

·                     1990 - Luis Pimentel

·                     1991 - Álvaro Cunqueiro

·                     1992 - Fermín Bouza Brey

·                     1993 - Eduardo Blanco Amor

·                     1994 - Luis Seoane

·                     1995 - Rafael Dieste

·                     1996 - Xesús Ignacio Ferro Couselo

 

 

·                     1997 - Ánxel Fole

·                     1998 - Xoán de Cangas, Martín Códax y Mendinho

·                     1999 - Roberto Blanco Torres

·                     2000 - Manuel Murguía

·                     2001 - Eladio Rodríguez

·                     2002 - Fray Martín Sarmiento

·                     2003 - Antón Avilés de Taramancos

·                     2004 - Xaquín Lorenzo, Xocas

·                     2005 - Lorenzo Varela

·                     2006 - Manuel Lugrís Freire

·                     2007 - María Mariño

·                     2008 - Xosé María Álvarez Blázquez

 

 

·                     2009 - Ramón Piñeiro López

·                     2010 - Uxío Novoneyra

·                     2011 - Lois Pereiro

·                     2012 - Valentín Paz Andrade

·                     2013 - Roberto Vidal Bolaño